Calendula officinalis L.
Inne nazwy: nogietek lekarski, n. ogrodowy, stulik, paznokietek, miesięcznica, pazurek, miesiączek, złocień.
Roślina jednoroczna pochodząca z regionu śródziemnomorskiego, uprawiana jako ozdobna w ogrodach, niekiedy zdziczała.
Surowcem zielarskim są płatki kwiatowe. Zawierają one śladowe ilości tłuszczów, gorycz kalendulina, żywice, olejek eteryczny o słabym, lecz charakterystycznym zapachu, prowitamina A, śluzy, kwas salicylowy, saponiny i fitosterole.
Uprawiany był już w starożytności. Nalewka z kwiatu nagietka używana była w schorzeniach wątroby, pęcherzyka żółciowego i śledziony, przy żółtaczce, skurczach żołądka i nadciśnieniu, kaszlu, chorobach serca oraz kamieniach nerkowych.
W lecznictwie ludowym kwiatów nagietka używano na skaleczenia, ropiejące rany, owrzodzenia oraz do płukania jamy ustnej i gardła przy anginie. Świeże liście przykładano na brodawki i „gniotki”.
Obecnie napar z kwiatów nagietka stosuje się przy nieżytach i stanach pooperacyjnych żołądka, jelit, dróg żółciowych oraz przy niedokwaśności, a zewnętrznie na rany, stłuczenia, oparzenia, odmrożenia i stany zapalne skóry.
Płatki nagietka są składnikiem mieszanek ziołowych polecanych przy alergii, wspomagających pracę wątroby, polecanych przy problemach żołądkowych oraz jelitowych. Nagietek dodawany jest również do mieszanek polecanych do picia przy dolegliwościach trzustki oraz w mieszankach dla pań.
W kuchni płatki nagietka używane są do podbarwiania na żółto serów, masła i innych produktów spożywczych.
W kosmetyce kwiat nagietka stosuje się w postaci naparu do przemywania skóry z różnego rodzaju wyprysków i wągrów. Okłady ze zgniecionych płatków działają łagodząco na podrażnioną ukąszeniami owadów skórę. Dawniej płatkami nagietka z dodatkiem ługu farbowano włosy na kolor rudy.
Płatków używano również do barwienia tkanin. Nagietek jest rośliną miodo- i pyłkodajną.