Taraxacum officinale
Inne nazwy: mniszek lekarski, mlecz, dmuchawiec, męska stałość, brodawnik mleczowaty, mlecznica, świński mlecz, pąpawa.
Wieloletnia roślina zaliczana do najbardziej pospolitych chwastów powszechnie występujących w umiarkowanej strefie Europy i Azji. W Polsce rośnie na przydrożach, przychaciach, łąkach, trawiastych zboczach wzgórz, a w miastach w parkach i na nie strzyżonych trawnikach.
Surowcem zielarskim są korzenie, ziele, liście i kwiatostany. Zawierają one trójterpeny, gorycze, fitosterole, pektynę, inulinę, żywice, kwasy organiczne, garbniki, prowitaminę A, witaminę C, nieco witaminy E i sole mineralne.
Mniszek lekarski z powodzeniem można stosować rozlicznych dolegliwościach. Napar z ziela zalecany jest w chorobach naczyniowych, dokładnie w żylakach nóg i odbytu. Jest on również doskonałym środkiem żółciopędnym, łagodzącym bóle wątrobowe.
Odwar z korzeni jest środkiem ułatwiającym procesy trawienia i przeciwdziała zaparciom. Działa też lekko moczopędnie i przeciwzapalnie w obrębie dróg moczowych. Napar z korzeni uważa się za słaby środek uspokajający. Należy też wspomnieć, że napary i odwary z korzenia przejawiają zdolność obniżania poziom cukru we krwi, są zatem cennym środkiem pomocniczym w leczeniu cukrzycy. Nie stosuje się go pojedynczo ale w mieszankach z innymi ziołami. W połączeniu ze zmielonym kłączem topinamburu tworzy namiastkę kawy polecanej dla diabetyków.
Napar z kwiatów zalecany jest w przeziębieniu, grypie, anginie i innych chorobach przy których może wystąpić kaszel. Za niezwykły specyfik przeciwkaszlowy, szczególnie zalecany dla dzieci, uważa się świeże, usmażone w miodzie (ostatecznie cukrze) kwiaty.
Napary z ziela można stosować jako okłady na krosty, wypryski, owrzodzenia i trądzik młodzieńczy. Sałata z młodziutkich listków mniszka pospolitego uważana jest za doskonały afrodyzjak.
Wywar z gotowanych kwiatów mniszka po dodaniu dużej ilości cukru zamienia się w syrop o konsystencji i smaku zbliżonym do miodu, tzw. miodek majowy. Z płatków kwiatowych mniszka z dodatkiem cytryny i cukru uzyskuje się wino kwiatowe o charakterystycznym miodowo – ziołowym bukiecie. Z korzenia mniszka niekiedy też z dodatkiem jego liści w połączeniu z korzeniem łopianu, cukrem lub słodzikiem i innymi dodatkami w zależności od przepisu uzyskuje się tradycyjny orzeźwiający napój, szczególnie popularny w Wielkiej Brytanii pod nazwą dandelion and burdock (tłum. mniszek i łopian).
Korzeń mniszka jest składnikiem mieszanek ziołowych wspomagających pracę wątroby oraz mieszanek polecanych przy cukrzycy.