Thymus vulgaris L.
Inne nazwy: macierzanka tymian, włoska macierzanka
Roślina wieloletnia pochodząca z regionu śródziemnomorskiego.
W starożytnym Egipcie używano go do balsamowania zwłok i jako dodatek do kadzideł. W Grecji i Rzymie służył do celów obrzędowych, stanowiąc symbol siły i odwagi oraz jako lek i przyprawa kuchenna. Legiony rzymskie rozprowadziły tymianek po całej Europie Zachodniej. Do Polski dotarł w czasach królowej Bony za pośrednictwem zakonników, którzy sadzili go w swych przyklasztornych ogrodach. W XVI wieku damy ofiarowywały gałązki tymianku swym rycerzom na turniejach.
Tymianek służył jako lek gojący rany, a kąpiel z jego dodatkiem miała rzekomo powiększać kobiece piersi.
Świeże ziele prażone na patelni przykładano w formie kataplazmów na bolesne miejsca przy reumatyzmie i artretyzmie.
Ziele tymianku ma działanie bakteriostatyczne i bakteriobójcze oraz rozkurczające i pobudzające wydzielanie gruczołów. Stosowane jest jako lek wykrztuśny oraz w zaburzeniach trawiennychoraz jako dodatek poprawiający smak herbat ziołowych. Zewnętrznie do płukania przy zapaleniu jamy ustnej i gardła, do kąpieli wzmacniających, dezynfekcyjnych oraz do mycia włosów.
Jako przyprawa dodawany jest do rosołu, pieczonych mięs, sosów, farszów mięsnych, drobiu dziczyzny, ryb oraz potraw z grochu i fasoli. Jest niezbędnym składnikiem włoskiej pizzy.
Tymianek usuwa przykry zapach ryb morskich. Młode pędy można w niewielkiej ilości dodawać do kwaszenia ogórków. Ponadto jest cenną rośliną miododajną i ozdobną. Ziela tymianku używa się także do garbowania skór.