Rhamnus frangula
Inne nazwy: szakłak kruszyna, troszczyna, truszczyna, wilczyna, drozdowe drzewo.
Kruszyna rośnie dziko w całej Europie, północnej Afryce i północno – zachodniej Azji. W Polsce spotyka się ją w wilgotnych zaroślach na nizinach i w rejonach podgórskich. Objęta jest częściową ochroną gatunkową.
Kruszynę zaczęto stosować w lecznictwie dość późno. Dopiero w epoce Odrodzenia włoski przyrodnik i lekarz Pietro Crescenzi zwrócił uwagę na jej właściwości przeczyszczające. Jego wskazania przyjęły się szybko w wielu krajach Europy i stała się tanim, dostępnym powszechnie lekiem. Nieco później inny słynny włoski lekarz Pietro Matthioli uznał korę kruszyny za środek zwiększający ilość wydalanej żółci i moczu, a także oczyszczający wątrobę.
Obecnie w celach leczniczych wykorzystuje się korę kruszyny. Zawiera ona duże ilości związków silnie przeczyszczających i pobudzających perystaltykę jelita grubego. Kora kruszyny ma również działanie żółciopędne, rozkurczowe i bakteriobójcze. Ułatwia także przyswajanie pokarmów i zwiększa wydzielanie soków trawiennych. Ponadto działa toksycznie na pasożyty jelitowe.
Uwaga! Świeżo zebrana kora kruszyny zawiera trujący związek i nie nadaje się do użycia. Można ją uznać za lek dopiero po wysuszeniu i przechowywaniu przez rok lub po podgrzaniu do temperatury 100°C.