Corylus avellana
Występuje w stanie dzikim w całej Europie i Azji Mniejszej po Kaukaz. W Polsce pospolita zarówno na niżu jak i w górach do ok. 1300 m n.p.m.
W rzadkich lasach liściastych stanowi najwyższą część podszytu, występuje również w zaroślach śródpolnych, zaroślach nadwodnych oraz na suchych stokach. Gatunek nie ma specjalnych wymagań, poza nietolerancją gleb zbyt podmokłych. Niektóre szlachetne odmiany uprawne są bardziej wymagające, lubią gleby wapienne, głębokie i w miarę ciepłe. Dobrze rośnie na glebach żyznych, rędzinowych, zasobnych w węglan wapnia, a także w borach mieszanych i w zaroślach kserotermicznych. Unika gleb jałowych, suchych oraz podmokłych. Gatunek tolerancyjny w stosunku do światła – lubi miejsca słoneczne lub półcieniste. Może rosnąć w cieniu, jednak słabo wtedy owocuje. Ceniony jako domieszka biocenotyczna.
Roślina uprawna – jako roślina sadownicza w Polsce bez znaczenia, głównie uprawy amatorskie oraz doświadczalne. Na świecie szlachetne odmiany leszczyny uprawia się głównie w basenie Morza Śródziemnego (cieplejszy klimat, co zdecydowanie zwiększa plonowanie). Największym producentem na świecie jest Turcja, poza tym duże hodowle w Hiszpanii, Włoszech i na Półwyspie Bałkańskim oraz w Stanach Zjednoczonych (przede wszystkim Kalifornia).
Często wykorzystywane są niektóre odmiany ozdobne w architekturze zieleni.
Drewno jest miękkie i nietrwałe, używane jako węgiel rysunkowy. Leszczynowe pręty, cenione za swą giętkość, używane były na wędki, bicze, laski oraz faszynę.
Z owoców uzyskuje się olej, który znajduje zastosowanie w przemyśle spożywczym, farmaceutycznym, farbiarskim oraz perfumeryjnym.