Sambucus nigra
Inne nazwy: dziki bez czarny, bez lekarski, bez aptekarski, bez biały, hyćka, hyczka, holender, bzowina.
Bez czarny znany był już ludom pierwotnym, o czym świadczą znaleziska z epoki kamiennej. W starożytności bez stosowano jako lek moczopędny, przeczyszczający, przeciw ukąszeniom żmij, oparzeniom i wrzodom. Rzymianie bzu używali do farbowania włosów. Święta Hildegarda zalecała liście bzu przeciw żółtaczce. Korzeń gotowany w winie był lekiem na puchlinę i ukąszenia węża, liście w postaci okładów na stany zapalne, oparzenia i ukąszenia przez psy, kwiaty – dla zwiększenia laktacji i uśmierzenia bólu.
W lecznictwie ludowym kwiaty bzu stosowano jako lek napotny, przeciwgorączkowy, do okładów przy egzemach i wrzodach jak również do płukania jamy ustnej i gardła. Sok i powidła z owoców od najdawniejszych czasów stosowane były w chorobach gorączkowych. Wykorzystywano również korę z korzeni i pędów bzu czarnego.
We współczesnej medycynie zastosowanie mają kwiaty i owoce bzu. Kwiaty stosuje się w chorobach przebiegających z podwyższona temperaturą ciała, do płukania jamy ustnej i gardła w anginie, jako środek moczopędny, w reumatyzmie i do kąpieli kosmetycznych. Owoce zaliczane są do środków „czyszczących krew”, działają napotnie, moczopędnie, a w większych dawkach także lekko przeczyszczająco, dzięki czemu ułatwiają usunięcie z organizmu szkodliwych produktów przemiany materii. Ma to duże znaczenie w schorzeniach reumatycznych, skórnych i chorobach zakaźnych. Kwiat jest składnikiem mieszanek ziołowych polecanych przy migrenie, przeziębieniach, obniżających poziom cholesterolu, wspomagających odchudzanie, zaś owoc stosowanych przy leczeniu problemów żołądkowych, zaparć, przeziębień, działa odtruwająco, oraz mieszanek ziołowych wspomagających pracę nerek, oczyszczających i stymulujących układ odpornościowy.
W przemyśle spożywczym owoc bzu używany jest jako naturalny barwnik win owocowych, marmolad i dżemów.