Szałwia lekarska

Salvia officinalis L.Salvia_officinalis_L

Inne nazwy: salwia, szołwija, szałwija

Roślina wieloletnia występująca w rejonie śródziemnomorskim, na Krymie i w Azji Mniejszej.

Nazwa rodzajowa pochodzi od łacińskiego salvare – leczyć, uzdrawiać.

Jako roślinę leczniczą i przyprawową szałwię uprawiano już w starożytnej Grecji i Rzymie. Do Europy środkowej gatunek ten sprowadzili zakonnicy w IX wieku. Z klasztornych wirydarzy roślina wkrótce trafiła do ogródków przydomowych. Wierzono, że „u kogo szałwia w ogrodzie, tego śmierć nie ubodzie”. Legenda głosi: „gdy Święta Rodzina uchodziła do Egiptu i spoczęła obok krzaka kwitnącej szałwii, ta otrząsnęła swe kwiecie by stworzyć dywan kwiatowy słodki i wonny. Za to otrzymała od Boga możność przynoszenia ulgi ludziom cierpiącym.

Dzisiaj liści szałwii używa się jako leku przy bólu żołądka, biegunce, nieżytach przewodu pokarmowego i dróg moczowych, oraz w chorobach płucnych, a także przeciwwymiotnego i przeciwpotnego i przeciwrobaczego. Niekiedy używa się ich w celu zmniejszenia laktacji u karmiących matek. Zewnętrznie napar szałwiowy ma zastosowanie do płukania jamy ustnej i gardła, w postaci kąpieli przy reumatyzmie lub kompresów przy owrzodzeniach żylakowych i odmrożeniach.

Ziele szałwii jest składnikiem mieszanek ziołowych polecanych przy cukrzycy.

W kuchni szałwia znalazła zastosowanie jako przyprawa do tłustych mięs, pieczonej baraniny, cielęciny, drobiu, jaj, serów, ziemniaków, sosów i zupy cebulowej.

Liście można zapiekać w cieście – ciastka szałwiowe znane już w 1500 roku, albo zaparzać jako namiastkę herbaty z dodatkiem cytryny i miodu.

Liście wykorzystuje się w produkcji wody do ust i past do zębów.