Lavandula vera D. C.
L. officinalis, L. angustifolia
Inne nazwy: l. lekarska, l. wąskolistna, l. zwykła.
Roślina wieloletnia pochodząca z regionu śródziemnomorskiego.
Znana była już w starożytności i używana głównie do aromatyzowania kąpieli, a olejek z niej pozyskiwany do nacierania ciała w celu pozbycia się wszy.
Kwiaty służyły do sporządzania wina lawendowego, które "mózg zimny i żołądek osłabły rozgrzewa, a zawroty głowy oddala".
Ocet lawendowy "serce posila, a przed mdłościami ratuje i pulsa odpędza", służył również do zwilżania okładów. Lawendę uważano za środek pobudzający, żołądkowy, przeciwreumatyczny i antyseptyczny, używany przy neurastenii, biciu serca, paraliżu, omdleniach i drgawkach. Kwiatami lawendy wypełniano materacyki i woreczki zapachowe, które wkładano do szaf przeciw molom, a także dodawano do kadzideł.
Kwiat lawendy jest składnikiem mieszanek ziołowych wspomagających pracę trzustki.
W czasie pierwszej wojny światowej Francuzi olejkiem lawendowym leczyli źle gojące się rany.
Obecnie kwiat lawendy stosuje się w celu pobudzenia apetytu i przyspieszenia trawienia. Kwiaty działają żółciopędnie, żółciotwórczo, uspokajająco i bakteriobójczo. Zewnętrznie zaleca się je jako dodatek do kąpieli w leczeniu chorób skóry i nerwobóli.
W kuchni kwiatami lawendy przyprawia się pieczeń baranią, niektóre zupy, galaretki, ryby i sałatki.
Lawenda jest rośliną miododajną i ozdobną. Nadaje się do nasadzeń w ogródkach skalnych i do formowania niskich rabat.
Ścięte i zasuszone kwiatostany bardzo ładnie prezentują się w suchych bukietach.