Nigella sativa L.
Inne nazwy: czarnuszka ogrodowa, czarnucha, czarny kmin, panna w zieleni, kąkolnica, czarna kolendra.
Roślina jednoroczna pochodząca z Azji. U nas często uprawiana w ogródkach przydomowych.
W starożytności używano czarnuszki jako panaceum.
W niektórych krajach uważano ją za roślinę magiczną, przypisywano jej moc chroniącą przed czarami. W lecznictwie ludowym nasiona czarnuszki były stosowane jako środek moczopędny, żółciopędny, wiatropędny, poprawiający trawienie, przeciwdziałający nadmiernej fermentacji jelitowej, mlekopędny, regulujący krwawienia miesięczne i czerwiogubny. W dawnej Polsce była używana przez biedną ludność jako przyprawa zastępująca zbyt drogie dla ludzi przyprawy wschodnie.
Obecnie nasiona czarnuszki mają podobne zastosowanie. Wewnętrznie stosuje się je również w przypadku nieżytu oskrzeli, w chorobach wątroby, przy kamicy żółciowej, skąpomoczu. Zewnętrznie napary używane są przy trądziku, atopowym zapaleniu skóry i grzybicach skóry. Sztuka kulinarna: czarne nasiona służą jako dodatek do pieczywa, do przetworów warzywnych, do aromatyzowania wina oraz w niewielkim zakresie do produkcji olejku eterycznego używanego w cukiernictwie. Mielone nasiona czarnuszki stanowią dobrą namiastkę pieprzu, gdyż u osób wrażliwych nie podrażniają błony śluzowej żołądka.
Czarnuszka uprawiana jest jako roślina ozdobna na rabatach,
a także na kwiat cięty do wiązanek, suchych bukietów itp. (dekoracyjne są również jej owoce). Olejku czarnuszki używa się do produkcji perfum i wódek gatunkowych. W Indiach z nasion czarnuszki produkuje się olej jadalny. Czarnuszka jest licznie odwiedzana przez pszczoły. Jej wydajność miodowa wynosi około 20 kg z 1 ha.