Trigonella foenum – graceum
Inne nazwy: boża trawka, fenogryka, grecki jaskier, greckie siano.
Kozieradkę znano i wysoko ceniono już w starożytnych Chinach. W Indiach używano jej jako namiastki kawy, a w Egipcie była pożywieniem i lekiem. Sproszkowane i wymieszane z oliwą nasiona wcierano w skórę, uważając je za skuteczny środek odmładzający. Prażone nasiona kozieradki zalecano jako środek ogólnie wzmacniający. Szczególną popularnością cieszyła się w starożytnej Grecji, gdzie była znanym lekiem, przyprawą i paszą dla zwierząt. Dlatego też jedna z jej nazw, greckie siano, przetrwała do naszych czasów.
W dawnej Polsce do celów leczniczych używano nie tylko nasion kozieradki, ale także jej soku i ziela. Sok stosowano przy ciężkich porodach oraz jako środek na pobudzenie miesiączkowania. Ze zmielonych nasion i ziela z dodatkiem miodu, oliwy i octu winnego sporządzano plastry i maści pomocne przy podagrze, wrzodach i krostach. Słynny ksiądz Kneipp zalecał kozieradkę jako lek na choroby płuc, a nawet gruźlicy i rozedmy.
Surowcem leczniczym są nasiona kozieradki. Stosuje się je w lecznictwie jako środek osłaniający, przeciwzapalny, odżywczy, witaminowy, krwiotwórczy, a nawet wykrztuśny. Sproszkowane nasiona kozieradki, stosowane zewnętrznie w formie kompresów i okładów, leczą ropne zapalenie skóry, czyraki i trudno gojące się owrzodzenia żylakowe.
Współczesna kosmetyka wykorzystuje kozieradkę do produkcji kremów, szamponów i mydeł. Świeże, zmielone lub utarte nasiona, nałożone na spękaną skórę warg lub dłoni, łagodzą spierzchnięcia i powodują, że skóra staje się delikatna i gładka. Rozdrobnionymi nasionami zarobionymi ciepłą wodą masuje się skórę głowy, co wzmacnia włosy i zapobiega przetłuszczaniu.
W niektórych krajach nasiona kozieradki są cenioną przyprawą. Wchodzą w skład znanej mieszanki hinduskiej – curry i bułgarskiej czubricy. Służą także do aromatyzowania niektórych gatunków serów.